Serdar Turgut: Pompeo’nun,Tillerson’ın Türkiye ile konuştuklarını uygulayacağı henüz belli değil

Serdar Turgut Pompei'nin geliÅŸiyle Türkiye ABD iliÅŸkilerinin bir kez daha bir bilinmeze girdiÄŸini iddia etti. 

Yazıdan İlgili Bölüm

DIŞİŞLERÄ° bakanı deÄŸiÅŸmeseydi, bugün Türk-Amerikan iliÅŸkisinde olumlu adımların atılması ihtimali olabilecekti. DışiÅŸleri Bakanı Mevlüt ÇavuÅŸoÄŸlu buraya gelecek ve Ankara’da daha önce temelleri atılan görüşlerin takibi için konuÅŸacaktı.

Ancak görevden alınan Rex Tillerson 31 Mart’a kadar tüm yetkileri bakan yardımcısı John Sullivan’a devretti. Yeni dışiÅŸleri bakan adayı Mike Pompeo’nun resmen atanması, nisan ayı başında yapılacak senato komisyonu sorgulamasından sonra olacak. Bakanlığı vekâlet ile yürüten Sullivan ise sadece idari kararlar alıyor. DoÄŸal olarak politika konuÅŸmuyor. O, Pompeo’yu bekleyecek. Pompeo’nun da Tillerson’ın Türkiye ile konuÅŸtuklarını uygulayıp uygulamayacağı henüz belli deÄŸil. Bunun olacağına şüpheyle yaklaÅŸanlar da olduÄŸunu söylemeliyim.

Yani ortada bir yetkili dışiÅŸleri bakanı bulunmuyor ÅŸu anda. Bunun Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman (MBS) için de sorun çıkaracağını sanmak doÄŸru olmaz, çünkü onun asıl iÅŸi gizli planlar hakkında konuÅŸmak ve Pompeo CIA BaÅŸkanı olarak ve onun yerine gelecek Gina Haspel de o planları en iyi bilen insanlar. Yani MBS bugün eÄŸer istenirse kendisi açısından verimli konuÅŸmalar yapabilecek.

Ancak Türkiye açısından iyi konuÅŸulması yerine, bugünden itibaren maalesef Washington’da Türkiye hakkında kötü konuÅŸulması bekleniyor.

Suudi Arabistan’ın yeni vizyonunu anlatmak için neredeyse bir “road show”düzenleyen Selman, bugün Washington’da.

Gezisinin ilk ayağında Mısır’da temaslar yaptıktan sonra oradan ayrılırken Türkiye aleyhine burada tekrarlamak istemediÄŸim ağırlıkta konuÅŸma yapan MBS’nin bu tavrını bugün resmen baÅŸlayan Amerika turunda da devam ettirmesi sürpriz sayılmıyor.

JEOSTRATEJÄ°K DEPREM

DoÄŸu Akdeniz’deki geliÅŸmeler nedeniyle global enerji jeostratejisinde deprem yaÅŸanıyor. Hayli yıkıcı bir sallantı bu (bu konuya yarın gireceÄŸim). Bu depremden en fazla etkilenen ülkelerin başında Suudi Arabistan geliyor. Hem kendi petrol rezervlerinin eski önemi kalmadı hem de Amerika’nın bu konudaki eski bağımlılığı artık yok.

Yani Suudi Arabistan eskiden alıştığı nispeten kolay hayata veda etmek zorunda.

Bu arka plan bilgilerini bilmeden ne Donald Trump’ın baÅŸkan koltuÄŸuna oturur oturmaz neden Suudi Arabistan’a gidip savaÅŸ dansı yaptığını, ne neden Suudi Arabistan, Ä°srail ve Mısır’ın bölgesel düzen koyucular olarak iÅŸbirliÄŸine gittiÄŸini, ne Amerika’nın Kudüs kararını neden aldığını ve ne de Trump’ın mayıs ayında Kudüs’teki yeni elçiliÄŸin açılışında neleri açıklayacağını anlamanız mümkün.

Enerji jeostratejisindeki deprem nedeniyle veliaht prens, gücü ele geçirir geçirmez eski düzenin tüm güçlülerini hapsetti ve büyük paralar karşılığı serbest bıraktı.

Sadece petrole dayalı var olmak artık garanti olmadığından 2030 Suudi vizyonu diye bir plan yaptı ve bunu dünyaya anlatmak için çıktığı gezinin Amerika ayağı için bugün Washington’da.

Tabii bu, bir ekonomik yeni düzen vizyonu olmakla birlikte siyasi boyutları da olan bir şey. Suudi Arabistan bölgemizde yeni oyun planlarına uymak ve buna göre siyasetini ayarlamak zorunda.

MBS, burada ekonomik baÄŸlantıları yapmaya çalışırken, bir yandan da Trump’ınnihai barış (ultimate peace) dediÄŸi planı da konuÅŸmak zorunda. Suudi Arabistan’ın Mısır ve Ä°srail ile birlikte hareket ederek bölgeye yeni düzen getirmeleri planına Amerika da askeri gücüyle açık destek verecek. Yani bahsedilen nihai barış aslında kaba güce dayanarak konulmaya çalışılan bir düzen olacak. Kudüs’e alınacak tartışmalı yeni Amerikan BüyükelçiliÄŸi’nin açılışında BaÅŸkan Trump’ın bu planı dünyaya açıklamak istediÄŸi ve burada bunu MBS ile de konuÅŸacağı söyleniyor. Bu arada Pompeo’nun da bu plana tam destek verdiÄŸi belirtiliyor.

YOĞUN GÖRÜŞMELER

Bunun dışında MBS Amerika’da ÅŸunları da yapacak:

– 2018’de yapılması planlanan Aramco’nun IPO’su (hisselerinin halka açılması) enerji jeostratejisinde yaÅŸanmakta olan deprem nedeniyle 2019’a ertelendi. Aramco bu arada ABD’de kaya petrolü ve kaya gazı çıkarma ruhsatı için baÅŸvuruda bulundu. Kendisine Amerikan ortaklar arıyor. Tellurian adlı bir ÅŸirketle görüşmeler sonlanmak üzere.

– Suudi Arabistan’ın bölgemizde likit gaz piyasasında ne yapacağı ise Amerika koordinatörlüğünde Mısır ve Ä°srail ile birlikte çözülecek. Bu konunun da konuÅŸulması bekleniyor bu ziyarette.

– Suudi Arabistan güneÅŸ enerjisine de büyük yatırım yaptı. Benim gördüğüm bazı fotoÄŸraflar, çölün bir güneÅŸ enerjisi tarlasına dönüştüğünü gösteriyordu. Amerika denize konuÅŸlandırılan rüzgâr enerjisi çiftlikleri konusunda da atılımlar yapıyor, Suudi Arabistan enerji çeÅŸitlendirmesi projesi kapsamında bunu da görüşecek burada.

Yazının devamı için